Niet elke allergie is een loopneus. Prof. Marcin Moniuszko: "Symptomen die regelmatig terugkeren, moeten uw alertheid verhogen"

Prof. Marcin Moniuszko: Ons immuunsysteem heeft in de moderne tijd zeker te maken gehad met kleine, en soms compleet andere uitdagingen dan duizend, tweehonderd of honderd jaar geleden. Gelukkig heeft het veel minder te maken met zeer gevaarlijke bacteriën die ernstige, vaak dodelijke ziekten veroorzaken. Het hoeft ook veel minder parasitaire infecties te bestrijden, die de gezondheid vaak aanzienlijk kunnen aantasten en soms zelfs tot de dood kunnen leiden.

Tot op zekere hoogte is deze "vrije ruimte" van immuunactiviteit gevuld met elementen uit de wereld waarin we leven – de wereld van planten en dieren, waarmee we al duizenden jaren samenleven. Helaas is wat vroeger neutraal was voor ons immuunsysteem, vandaag de dag het voorwerp geworden van overmatige interesse en heeft het geleid tot de ontwikkeling van allergische aandoeningen. Aan de andere kant heeft het gebrek aan of de verminderde stimulatie door oude, ernstige gezondheidsbedreigingen ertoe geleid dat het immuunsysteem steeds complexere activiteiten ontplooit, niet alleen ten opzichte van de omgeving, maar ook ten opzichte van zijn eigen cellen en weefsels, wat resulteert in een toename van het aantal auto-immuunziekten.

MM: De toename van het aantal allergische aandoeningen, astma, maar ook auto-immuunziekten, is grotendeels te wijten aan veranderingen in onze levensstijl, maar ook aan veranderingen in onze omgeving, in ons beschavingsgebied. Laten we de verworvenheden van de beschaving echter niet demoniseren, maar laten we niet vergeten dat diezelfde veranderingen - gelukkig - hebben geleid tot een aanzienlijke toename van de levensverwachting. Op veel plaatsen ter wereld is het hongerprobleem verdwenen en zijn we er ook uitstekend in geslaagd om veel zeer gevaarlijke ziekten, veroorzaakt door bacteriën of virussen, die honderden of duizenden jaren dodelijk waren, het hoofd te bieden.

Aan de andere kant is luchtvervuiling een belangrijke factor die ook de toename van het aantal allergische aandoeningen en astma heeft beïnvloed. Veel componenten van smog hebben een direct schadelijk effect op de structuur van onze luchtwegen. Dit vergemakkelijkt de penetratie van allergenen in de bovenste en onderste luchtwegen en veroorzaakt bovendien ontstekingen, wat allergische of astmatische reacties in onze luchtwegen versterkt.

Bovendien zijn er in onze omgeving een zeer groot aantal bewerkte ingrediënten verschenen, die onder andere van invloed zijn op onze voeding. Dit heeft de structuur van de darmflora veranderd, die een zeer belangrijke rol speelt bij het sturen en stabiliseren van de functies van het immuunsysteem. Dit is ook van groot belang voor het behoud van een goede immuunbalans – en verstoringen hiervan zijn een voorbeeld van de ontwikkeling van allergische aandoeningen.

MM: Specifieke immunotherapie is zeer effectief, met name in twee situaties: bij inhalatieallergieën en bij allergie voor vliesvleugeligengif – oftewel voor bijen en wespen. Dit zijn de twee klinische situaties waarin deze behandelvorm zeer effectief is. Het unieke van immunotherapie is dat het de symptomen van allergische aandoeningen niet maskeert, maar juist de bron ervan aanpakt – het zorgt ervoor dat de ontwrichte paden van de immuunreactie, die kenmerkend zijn voor allergieën, worden "rechtgezet". De immuunbalans wordt hersteld, wat betekent dat we niet langer overreageren op omgevingsfactoren, zoals pollen of huidschilfers van huisdieren.

Simpel gezegd gaat het erom de immuunreactie weer op het goede spoor te krijgen, op een gezond spoor, in plaats van dat deze overgestimuleerd en allergisch is.

Wat de beperkingen betreft, is de situatie veel lastiger in het geval van voedselallergieën. Immunotherapie op dit gebied stuit nog steeds op veel problemen: het is riskanter, minder veilig en de effectiviteit is moeilijker te voorspellen. Dit is een van de uitdagingen waar de wereldwijde allergologie voor staat: het ontwikkelen van veiligere vormen van immunotherapie voor voedselallergieën.

Daarentegen zijn er nauwelijks beperkingen bij inhalatieallergieën of bijen- en wespengif. Deze gelden meestal voor patiënten met actieve kanker of actieve auto-immuunziekten. Voor de meeste patiënten, bij wie de symptomen minstens matig of matig ernstig zijn, is het zeker de moeite waard om deze behandelvorm te overwegen – en niet alleen te focussen op symptomatische behandeling, die, hoewel gelukkig ook zeer effectief, slechts een kortdurend effect heeft. Immunotherapie daarentegen pakt de bron van het probleem aan, herstelt de verstoorde immuunreactie en brengt de immuunprocessen weer in de juiste banen voor vele jaren.

MM : Inderdaad – deze fouten van patiënten spelen vooral een rol bij inhalatieallergieën, met name voor boompollen, oftewel planten die stuifmeel produceren van januari tot en met februari, maart, april en mei. Dus ook in de periode die veel mensen associëren met het "koude seizoen".

Sommige mensen associëren de symptomen van een allergische aandoening, zoals een loopneus, niezen, hoesten en kortademigheid, niet altijd met allergieën of astma. In plaats daarvan proberen ze de infectie zelf te behandelen, wat niet alleen ineffectief blijkt te zijn, maar vaak ook leidt tot frustratie en terugkeer van het probleem.

Het is belangrijk om te weten dat het boompollenseizoen ook in de winter en het vroege voorjaar plaatsvindt – lang voordat de groene lente aanbreekt. Allergie- en astmasymptomen kunnen dus in de winter of het vroege voorjaar optreden – niet alleen in de zomer, zoals veel mensen ten onrechte aannemen.

Waakzaamheid is geboden bij klachten die regelmatig terugkeren – bijvoorbeeld jaar na jaar – in dezelfde periodes. Sommige patiënten zeggen zelfs: "Ik word altijd twee of drie keer ziek in deze tijd van het jaar." Ze zijn vaak verbaasd wanneer de klachten verdwijnen na het starten van een anti-allergische of anti-astmatische behandeling – omdat ze dan niet het gevolg blijken te zijn van een infectie, maar van een allergie. Na de behandeling keren de klachten dus niet terug, omdat het probleem goed is herkend en aangepakt.